Номер 121, страница 71 - гдз по белорусскому языку 10 класс учебник Валочка, Васюковіч

121. Размяркуйце словы на чатыры групы ў адпаведнасці з правіламі правапісу д і дз, т і ц. Сфармулюйце правілы.

Цікавы, цвік, дыктант, сцяна, тэарэма, камандзір, абедзве, дзю-ба, жакецік, дыплом, подзвіг, мушкецёр, падзея, бамбардзір, чацвер, артылерыя.

1. Словы з літарай д: дыктант, камандзір, дыплом, бамбардзір.

2. Словы са спалучэннем літар дз: абедзве, дзю-ба, подзвіг, падзея.

3. Словы з літарай т: тэарэма, артылерыя.

4. Словы з літарай ц: цікавы, цвік, сцяна, жакецік, мушкецёр, чацвер.

Правілы

Правапіс д і дз

Спалучэнне літар дз пішацца ў беларускіх словах на месцы зычнага [д], калі ён стаіць перад мяккімі галоснымі е, ё, ю, я, і або перад ь. Гэта з'ява называецца дзеканнем (напрыклад: падзея, дзю-ба). Таксама спалучэнне дз можа быць часткай кораня (напрыклад: подзвіг, абедзве).

Літара д пішацца, калі дзеканне не адбываецца: у большасці слоў іншамоўнага паходжання (напрыклад: камандзір, бамбардзір), а таксама перад цвёрдымі галоснымі, зычнымі і на канцы слова (напрыклад: дыплом, дыктант).

Правапіс т і ц

Літара ц пішацца ў беларускіх словах на месцы зычнага [т], калі ён стаіць перад мяккімі галоснымі е, ё, ю, я, і або перад ь. Гэта з'ява называецца цеканнем (напрыклад: сцяна, жакецік, чацвер). Цеканне можа адбывацца і ў некаторых даўно запазычаных словах (напрыклад: мушкецёр). Таксама ц можа быць часткай кораня (напрыклад: цвік).

Літара т пішацца, калі цеканне не адбываецца: у некаторых словах іншамоўнага паходжання, а таксама перад цвёрдымі галоснымі, зычнымі і на канцы слова (напрыклад: тэарэма, артылерыя, дыктант).