Номер 276, страница 168 - гдз по белорусскому языку 10 класс учебник Валочка, Васюковіч

276. Прачытайце. Назавіце лічэбнікі. Да якога разраду яны адносяцца?

1. Шляхі не купляюць за пяць капеек — бяруць іх жыццём сваім (В. Зуёнак).

2. У замку каля шасцідзесяці пакояў, не лічачы калідораў і розных пераходаў з закуткамі (У. Караткевіч).

3. Нам разам трыццаць. Мы стаім на кладцы. Яна свавольна туфелькі зняла, падаўшы мне далонь, каб не сарвацца, сцюдзенай^Ф хваляй ногі абдала (Н. Гілевіч).

4. Чатырнаццаць гадоў адзвінела, чатырнаццаць садоў адцвіло (П. Панчанка).

5. Гораду майму — дзевяцьсот. Не дужа шмат, але не так ужо і мала (У. Караткевіч).

6. Лягчэй сто гоняў да кахання^СЛ, чым крок, што з любой дзеліць нас (П. Броўка).

Выпішыце колькасна-іменныя словазлучэнні і праскланяйце іх.

Раскажыце пра скланенне колькасных лічэбнікаў, што абазначаюць цэлыя лікі. У чым адметнасць іх сувязі з назоўнікамі?

Лічэбнікі, ужытыя ў сказах: пяць, шасцідзесяці, трыццаць, чатырнаццаць, дзевяцьсот, сто. Усе яны з'яўляюцца колькаснымі.

Колькасна-іменныя словазлучэнні: пяць капеек, (каля) шасцідзесяці пакояў, чатырнаццаць гадоў, чатырнаццаць садоў, сто гоняў.

Скланенне колькасна-іменных словазлучэнняў:

У назоўным і вінавальным склонах колькасныя лічэбнікі, што абазначаюць цэлыя лікі, кіруюць назоўнікамі, патрабуючы ад іх ужывання ў родным склоне множнага ліку (пяць капеек, шэсцьдзесят пакояў). У астатніх (ускосных) склонах лічэбнікі дапасуюцца да назоўнікаў у склоне, а назоўнікі ставяцца ў форме множнага ліку адпаведнага склону (пяці капейкам, шасцідзесяці пакоям). Гэта і ёсць адметнасць іх сувязі з назоўнікамі.

Існуюць асаблівасці ў скланенні некаторых лічэбнікаў. Лічэбнікі сорак, дзевяноста, сто маюць толькі дзве склонавыя формы: адну для назоўнага-вінавальнага склонаў (сто), другую — для ўсіх астатніх ускосных склонаў (ста). У складаных лічэбніках, якія абазначаюць дзясяткі ад 50 да 80 і сотні ад 200 да 900, пры скланенні змяняюцца абедзве іх часткі (напрыклад: Н. шэсцьдзесят, Р. шасцідзесяці, Т. шасцюдзесяццю).