Номер 13, страница 280 - гдз по белорусской литературе 10 класс учебник Бязлепкіна-Чарнякевіч, Акушэвіч

13. Разгледзьце кадры з мастацкага фільма «Людзі на балоце» (1981, рэжысёр Віктар Тураў, «Беларусьфільм») і сцэну са спектакля Нацыянальнага акадэмічнага тэатра імя Янкі Купалы. Ці супадае ўяўленне пра герояў у аўтара аповесці і рэжысёраў? Паразважайце, чаму немагчыма замяніць чытанне кнігі праглядам фільма або спектакля. Як вы лічыце, ці будзе мець поспех у сучаснага гледача новая экранізацыя твора Івана Мележа або серыял па яго матывах? Аргументуйце адказ.

13. Уяўленне пра герояў у аўтара аповесці Івана Мележа і рэжысёра Віктара Турая не можа супадаць цалкам, бо літаратура і кіно — розныя віды мастацтва. Мележ праз слова стварае глыбокі псіхалагічны партрэт персанажаў, дае чытачу доступ да іх унутранага свету, думак і перажыванняў. Рэжысёр жа інтэрпрэтуе тэкст, прапануе сваё візуальнае бачанне. Вобразы, створаныя акцёрамі, іх знешнасць і манера ігры, аператарская работа, музычнае суправаджэнне — усё гэта дадае новыя сэнсавыя адценні, якія могуць адрознівацца ад тых, што заклаў аўтар, і ад тых, што ўзнікаюць ва ўяўленні кожнага асобнага чытача. Экранізацыя — гэта самастойны твор мастацтва, заснаваны на літаратурнай першакрыніцы, а не яе дакладная копія.

Замяніць чытанне кнігі праглядам фільма або спектакля немагчыма па некалькіх прычынах. Па-першае, кніга актывізуе ўяўленне чытача, які сам становіцца «рэжысёрам» і «мастаком», ствараючы ў сваёй свядомасці вобразы герояў, краявіды, гукі і пахі. Фільм жа прапануе гатовае, адзінае для ўсіх гледачоў бачанне. Па-другое, літаратурны твор дазваляе значна глыбей пранікнуць ва ўнутраны свет персанажа, паказаць яго думкі, сумненні, успаміны, што складана перадаць сродкамі кіно без выкарыстання голасу за кадрам. Па-трэцяе, экранізацыя заўсёды з'яўляецца скарочанай версіяй твора. З-за абмежаванага хранаметражу рэжысёры вымушаны ахвяраваць сюжэтнымі лініямі, персанажамі і важнымі дэталямі, якія ствараюць паўнату карціны ў кнізе.

Я лічу, што новая экранізацыя твора Івана Мележа або серыял па яго матывах мог бы мець поспех у сучаснага гледача. Аргументы «за» наступныя: тэмы, узнятыя ў «Палескай хроніцы» — каханне, выбар жыццёвага шляху, узаемаадносіны чалавека і прыроды, уплыў гістарычных падзей на лёс простага чалавека — з'яўляюцца вечнымі і актуальнымі заўсёды. Сучасныя тэхнічныя магчымасці кінематографа дазволілі б стварыць відовішчную і маштабную карціну, па-новаму паказаць прыгажосць Палесся. Фармат серыяла дазволіў бы больш поўна і падрабязна ўвасобіць сюжэт рамана-эпапеі. Аднак поспех такой экранізацыі шмат у чым залежаў бы ад таленту рэжысёра і сцэнарыста, іх здольнасці зрабіць класічны твор зразумелым і цікавым для сучаснага гледача, захаваўшы пры гэтым глыбіню і дух першакрыніцы.