Номер 119, страница 83 - гдз по белорусскому языку 11 класс учебник Валочка, Васюковіч

Наша мова створана для пяшчоты, якая з веку ў век, з пакалення ў пакаленне перадавалася ў вібрацыях гукаў, мяккасці, мілагучнасці выразаў. І нездарма замілаваннем напоўнены самыя цёплыя словы, якімі мы ласкава называем блізкіх: матка, матулечка, бабулька, дзядок, браточак, сястрыца.

НаватМ звычайныя звароты да чужых людзей беларусы ператваралі ў прыклад найвышэйшай пашаны. Нашы землякі здаўна любілі ўжываць словы з памяншальна-ласкальнымі суфіксамі, якія здольныя рабіць цуд, яднаючы розных людзей: браток ты мой, даражэнькі, сябровачка, суседачка, спадарынька. Гэтыя выразы прыйшлі ў беларускую літаратуру — скарбніцу ласкавых слоў.

Асабліва дапаможа гэта слоўнае багацце закаханымМ. Калі пачытаць лепшых беларускіх паэтаў, то пяшчота стане часткай душы, якая назапасіць ласкавых, прыгожых слоў на кожны новы дзень. Як называць ЯЕ? Князёўна, панначка, ясачка, ласачка, красуня, бярозка, ластаўка легкакрылая, зорачка спагадная, сонейка яснае, шыпшына, кветачка, лілея, гаспадынька... Ці хаця б прачытаваць У. Караткевіча: «Ты — нечаканая радасць. Ты — ночы ласкавай крок».

Знойдуцца словы і для ЯГО: міленькі, любы, каханы, галубочак мой, анёл ясны, саколік, князюхна, ясакар, ясны пан, уладар, волат, гаспадар, галава...

Нашы продкі далікатна вызначалі пачуцці, таму і не задаволіліся адным словам люблю, а стварылі сваё, адмысловаё кахаю. Любіць можна ўсіх, а вось кахаць дзяўчыну, хлапчыну, сваю палавіну.

Дарыце ім радасць прыемных слоў штодня, і вы зразумееце, якую чароўную сілу мае ласкавае слова, калі яно сказана на роднай мове!СН

• Назавіце сказы з адасобленымі членамі. Растлумачце знакі прыпынку ў іх. У словах, пазначаных тлустым шрыфтам, вызначце націск.
• Вызначце слова і як часціну мовы ў апошніх сказах.
• Назавіце сказы з простым дзеяслоўным, састаўным дзеяслоўным і састаўным іменным тыпам выказніка.

Зваротак з’яўляецца «самым яркім этыкетным знакам», таму што ў беларускай мове ён не толькі называе адрасата, але і найбольш яскрава выражае пачуцці і адносіны да яго: пяшчоту, замілаванне, пашану. Як сказана ў тэксце, беларуская мова «створана для пяшчоты», а звароткі, асабліва з памяншальна-ласкальнымі суфіксамі, з'яўляюцца галоўным сродкам яе выражэння, здольным «рабіць цуд, яднаючы розных людзей».

1.

Сказы з адасобленымі членамі:

Нашы землякі здаўна любілі ўжываць словы з памяншальна-ласкальнымі суфіксамі, якія здольныя рабіць цуд, яднаючы розных людзей... (коскамі выдзяляецца адасобленая акалічнасць, выражаная дзеепрыслоўным зваротам).

Нашы продкі далікатна вызначалі пачуцці, таму і не задаволіліся адным словам люблю, а стварылі сваё, адмысловае кахаю. (коскай выдзяляецца адасоблены ўдакладняльны член сказа).

2.

Націск у словах, пазначаных тлустым шрыфтам: выразаў, беларусы, здаўна, закаханым, сваю.

•

У сказе «таму і не задаволіліся» слова і з’яўляецца ўзмацняльнай часціцай. У сказе «Дарыце ім радасць прыемных слоў штодня, і вы зразумееце...» слова і — злучальны злучнік.

•

Сказы з рознымі тыпамі выказніка:

Просты дзеяслоўны выказнік: Гэтыя выразы прыйшлі ў беларускую літаратуру...

Састаўны дзеяслоўны выказнік: Нашы землякі здаўна любілі ўжываць словы...

Састаўны іменны выказнік: Наша мова створана для пяшчоты...