Номер 192, страница 122, частка 1 - гдз по белорусскому языку 5 класс учебник частка 1 Валочка, Зелянко

192. Прачытайце ўрывак з казкі «Разумная дачка» па ролях. Да якога стылю і тыпу маўлення адносіцца тэкст?

Прыйшоў бацька дахаты засмучаны. Сеў на лаву і плача.

— Тата, чаго ты плачаш? — пытаецца дачка.

— Ды вось, мая дачушка, бяда якая: загадаў табе пан новую загадку.

— Якую?

Бацька паказаў дачцэ рэшата* з яйкамі.

— Сказаў, каб ты на гэтыя яйкі курыцу пасадзіла і вывела куранят да раніцы. Хіба ж гэта можна зрабіць?

Дачка падумала і кажа:

— Нічога, тата. Заўтра што-небудзь прыдумаем. А пакуль што бяры, мама, гэтыя яйкі, пячы яечню на вячэру.

Раніцай дачка кажа бацьку:

— На табе, тата, гаршчок, ідзі да пана. Скажы, каб ён за дзень дзялянку лесу высек, выкарчаваў, узараў, проса пасеяў, зжаў, змалаціў ды ў гэты гаршчок насытаў куранят карміць.

Растлумачце значэнне слова проса.

Назавіце звароткі ў сказах. У чым асаблівасці іх вымаўлення? Якімі часцінамі мовы выражаны звароткі?

Выпішыце з тэксту па адным сказе, дзе зваротак стаіць: а) у пачатку сказа; б) у сярэдзіне сказа; в) у канцы сказа.

Назавіце аднародныя члены сказа і сродкі іх сувязі ў апошнім сказе тэксту.

Тэкст адносіцца да мастацкага стылю. Тып маўлення — апавяданне з элементамі дыялогу.

Проса — аднагадовая травяністая культурная расліна сямейства метлюжковых, збожжа якой ідзе на крупы, муку.

Звароткі ў сказах: Тата, мая дачушка, мама. Пры вымаўленні звароткі выдзяляюцца паўзамі і клічнай інтанацыяй. Звароткі выражаны назоўнікамі (тата, мама) і спалучэннем займенніка з назоўнікам (мая дачушка).

а)— Тата, чаго ты плачаш? — пытаецца дачка.

б)— Ды вось, мая дачушка, бяда якая: загадаў табе пан новую загадку.

в)А пакуль што бяры, мама, гэтыя яйкі, пячы яечню на вячэру.

Аднародныя члены сказа — выказнікі: высек, выкарчаваў, узараў, пасеяў, зжаў, змалаціў, насыпаў. Сродкі сувязі — інтанацыя пералічэння і злучальны злучнік ды.