Номер 51, страница 28, частка 2 - гдз по белорусскому языку 5 класс учебник частка 1 Валочка, Зелянко

51. Прачытайце тэкст. Да якога тыпу ён належыць? Абгрунтуйце сваю думку.

Белка і Зорка

Бабуля налівае ў даёнку цёплай вадзіцы і выходзіць на падворак:

— Белка, Зорка!

Кароўкі, выцягнуўшы шыі, бягуць да бабулі.

У Белкі галава пакрыта густымі шарсцінкамі. Вочы вялікія — па яблыку. Над імі ўзлятаюць чорныя вейкі, быццам крылы маладога шпачка. Шырокая грудзіна нібы перавязана белым ручніком, а на нагах быццам светлыя шкарпэткі* — таму і Белка.

Зорка чырвоная, як восеньскае неба на захадзе. Вочы прыгожыя, ветлівыя. Рожкі невялікія, светлыя, нібыта рогі месяца-маладзіка*. На лбе светлая плямка — вось і Зорка (Паводле М. Бусько).

Растлумачце правапіс выдзеленых літар.

Знайдзіце ў тэксце слова, што мае значэнне ‘пасудзіна, у якую дояць малако’.

Гэты тэкст належыць да тыпу апісання. У ім падрабязна апісваецца знешні выгляд кароў Белкі і Зоркі. Для стварэння вобразаў аўтар выкарыстоўвае шмат прыметнікаў (густымі, вялікія, чорныя, шырокая, белым, светлыя) і параўнанняў (вочы вялікія — па яблыку; вейкі, быццам крылы маладога шпачка; чырвоная, як восеньскае неба на захадзе).

Правапіс выдзеленых літар тлумачыцца наступнымі арфаграфічнымі правіламі: дз у словах выходзіць і месяца-маладзіка пішацца ў выніку «дзекання» — змены [д] на [дз'] перад мяккім галосным і. Літары т у слове пакрыта і с у слове светлыя абазначаюць цвёрдыя зычныя, таму што пасля іх ідуць адпаведна галосны а і зычны в, у такой пазіцыі «цеканне» не адбываецца. Літара ц у слове цёплай з'яўляецца часткай кораня, а не вынікам «цекання».

Падвойная літара цц у слове быццам абазначае падоўжаны зычны гук [ц:]. Спалучэнне сц у слове шарсцінкамі захоўваецца, бо яно паходзіць ад назоўніка шэрсць.

Слова, якое мае значэнне ‘пасудзіна, у якую дояць малако’, — даёнку.