Номер 98, страница 49, частка 2 - гдз по белорусскому языку 5 класс учебник частка 1 Валочка, Зелянко

98. Прачытайце тэкст. Вызначце яго тэму.

Хлеб рашчынялі ў дзежцы на вадзе, улівалі пару літраў хлебнага квасу, сыпалі крыху мукі і размешвалі. Калі на другі дзень рошчына* ўгрэецца, дабаўлялі яшчэ мукі і мясілі. З цеста, якое падыходзіла, рабілі буханкі, клалі на драўляную лапату, засланую капуснымі ці кляновымі лістамі, пяклі ў напаленай печцы. Вымаць хлеб трэба было своечасова, каб не падгарэў. І вось вялікія буханкі ляжаць на лаве — стынуць. Нарэшце можна каштаваць (Паводле У. Гніламедава).

нарэшце

Растлумачце правапіс выдзеленых літар.

Да дзеясловаў рашчыняць, рашчыняць падбярыце назоўнікі, якія падыходзяць па сэнсе. Словазлучэнні запішыце, зрабіце іх сінтаксічны разбор.

Тэма тэксту — апісанне старадаўняга працэсу выпечкі хлеба.

Спалучэнне зычных шч на пісьме перадае адпаведныя гукі: рашчынялі, рошчына.

Літара ў (у нескладовае) пішацца пасля галосных: ў дзежцы, ўлівалі, літраў, ўгрэецца, дабаўлялі, драўляную, ў напаленай, падгарэў.

Дыграф дз ужываецца для абазначэння на пісьме афрыкаты [дз’]: дзежцы.

Спалучэнне жц у слове дзежцы з’явілася ў выніку чаргавання зычных [к] // [ц] у давальным і месным склонах (дзежка – дзежцы).

Літара с у слове мясілі абазначае мяккі зычны гук [с’] перад галосным і.

Літара і ў слове пяклі — гэта канчатак дзеясловаў прошлага часу множнага ліку.

-ымі — канчатак творнага склону множнага ліку прыметнікаў з асновай на цвёрды зычны: капуснымі, кляновымі.

Літара а з’яўляецца суфіксам у прыслоўі своечасова, утвораным ад прыметніка.

-ія — канчатак назоўнага склону множнага ліку прыметнікаў, аснова якіх заканчваецца на г, к, х: вялікія.

Спалучэнне зычных шц у прыслоўі нарэшце перадае на пісьме гукі [шт].

Рашчыняць цеста. Расчыняць дзверы.

Рашчыняць цеста: галоўнае слова — рашчыняць (дзеяслоў), залежнае — цеста (назоўнік). Дзеяслоў кіруе назоўнікам у вінавальным склоне. Тып сувязі — кіраванне.

Расчыняць дзверы: галоўнае слова — расчыняць (дзеяслоў), залежнае — дзверы (назоўнік). Дзеяслоў кіруе назоўнікам у вінавальным склоне. Тып сувязі — кіраванне.