Номер 377, страница 220 - гдз по белорусскому языку 7 класс учебник Валочка, Зелянко

377. Прачытайце тэкст. Вызначце яго адрасата і мэтанакіраванасць.

Складзіце план і перакажыце тэкст згодна з планам.

Некаторыя словы адной часціны мовы могуць набываць значэнне іншай часціны мовы і выконваць яе ролю, гэта значыць, яны пераходзяць у іншую часціну мовы.

У назоўнікі часта пераходзяць прыметнікі, дзеепрыметнікі. Так, у сказе Паляўнічы сабака напаў на след лісіцы слова паляўнічы — прыметнік, які звязаны з назоўнікам сабака, адказвае на пытанне які? і абазначае прымету, у сказе з’яўляецца азначэннем. А ў сказе Паляўнічы доўга ішоў па слядах лісіцы слова паляўнічы — назоўнік, які адказвае на пытанне хто?, абазначае асобу чалавека і з’яўляецца ў сказе дзейнікам. У сказе Мы верым у сонечнае заўтра прыслоўе заўтра набыло значэнне назоўніка і выконвае яго ролю ў сказе — з’яўляецца дапаўненнем.

У прыметнікі могуць пераходзіць дзеепрыметнікі, калі набываюць якаснае значэнне: Толькі б болей зрабіць для любімай Радзімы (П. Панчанка).

Многія прыслоўі пераходзяць у прыназоўнікі. У сказе Стары шыняль зайшоў у кабінет і сеў (д з е?) насупраць слова насупраць — прыслоўе, а ў сказе Насупраць хаты рос вялікі разложысты дуб слова насупраць — прыназоўнік.

Адрасат тэксту: вучні, якія вывучаюць беларускую мову.

Мэтанакіраванасць тэксту: пазнаёміць са з’явай пераходу слоў з адной часціны мовы ў іншую і на канкрэтных прыкладах паказаць, як гэта адбываецца ў мове.

План:

1. Здольнасць слоў пераходзіць з адной часціны мовы ў іншую.

2. Пераход у назоўнікі іншых часцін мовы:

а) пераход прыметнікаў;

б) пераход прыслоўяў.

3. Пераход дзеепрыметнікаў у прыметнікі.

4. Пераход прыслоўяў у прыназоўнікі.

Пераказ

Некаторыя словы ў мове могуць набываць граматычнае значэнне іншай часціны мовы і выконваць яе сінтаксічную ролю. Гэта азначае, што яны пераходзяць у іншую часціну мовы.

Часцей за ўсё ў назоўнікі пераходзяць прыметнікі і дзеепрыметнікі. Напрыклад, у сказе Паляўнічы сабака напаў на след лісіцы слова паляўнічы з’яўляецца прыметнікам. А ў сказе Паляўнічыя доўга ішлі па слядах лісіцы слова паляўнічыя — гэта ўжо назоўнік, бо абазначае асобу (адказвае на пытанне хто?) і з’яўляецца ў сказе дзейнікам. Таксама і прыслоўе можа стаць назоўнікам. Напрыклад, у сказе Мы верым у сонечнае заўтра слова заўтра набыло значэнне назоўніка і выконвае ролю дапаўнення.

У прыметнікі могуць пераходзіць дзеепрыметнікі, калі яны пачынаюць абазначаць не прымету паводле дзеяння, а пастаянную якасць прадмета.

Многія прыслоўі могуць пераходзіць у прыназоўнікі. Напрыклад, у сказе Старшыня зайшоў у кабінет і сеў насупраць слова насупраць з’яўляецца прыслоўем. А ў сказе Насупраць хаты рос вялікі разложысты дуб слова насупраць ужо з’яўляецца прыназоўнікам.