Номер 8, страница 141 - гдз по Истории Беларуси 8 класс учебник Панов, Морозова

8. Проведите воображаемое интервью с исторической личностью:

• с К. Калиновским по поводу его мыслей о народном государстве, высказанных в «Мужыцкай праўдзе» и «Письмах из-под виселицы»: «І як добры слуга глядзіць худобы гаспадарскай і слухае свайго гаспадара, так добры ўрад глядзець павінен шчасця людзей, слухаць народу і рабіць так, як народу лепей. І не дзіва, бо не народ зроблены для ўрада, а ўрад для народа»;

• с Ф. Богушевичем о содержании его предисловия к сборнику «Дудка белорусская»: «...мова наша ёсць такая ж людская і панская, як французская, альбо нямецкая, альбо і іншая якая... Наша мова для нас святая, бо яна нам ад Бога дадзена... Ці ж ужо нам канечне толькі на чужой мове чытаць і пісаць можна? Яно добра, а нават і трэба знаць суседскую мову, але найперш трэба знаць сваю...»;

• со студентами-гомоновцами насчет их взглядов на белорусский народ и сути высказанной ими идеи;

• с деятелями БСГ по поводу возможного государственного устройства Беларуси, описанного ими в листовке «Первый крестьянский съезд» от 1905 г.: «...Цярперанняе правіцельства трэба скінуць, дый пастарацца, каб намі правілі нашы выбарныя людзі... Гэтыя выбарныя ад усёй зямлі Беларускай павінны збірацца ў якім гарадзе, прымерам у Вільні... Такі з’езд чы сход называецца сэйм. Кожны народ павінен мець свой сэйм, каторы вёў бы яго справы, але ўсе народы, што жывуць у Расеі, маюць яшчэ і агульныя справы. Дзеля таго трэба, каб выбарныя ад нашай Беларусі і Літвы, ад Польшчы і Фінляндыі, Каўказа і ўсіх другіх народаў разам з рускімі збіраліся на агульны сэйм у Пецярбургу... і там разам пастанаўлялі аб сваіх агульных справах».

Воспользуйтесь методической рекомендацией «Как провести воображаемое интервью с исторической личностью» на с. 154—155 учебного пособия.

8. Воображаемое интервью с Константином Калиновским

Журналист: Добрый день, пан Константин. Ваши идеи, изложенные в «Мужыцкай праўдзе» и «Письмах из-под виселицы», до сих пор находят отклик. В одном из писем вы утверждали: «І як добры слуга глядзіць худобы гаспадарскай і слухае свайго гаспадара, так добры ўрад глядзець павінен шчасця людзей, слухаць народу і рабіць так, як народу лепей. І не дзіва, бо не народ зроблены для ўрада, а ўрад для народа». Что именно вы понимали под «добрым урадом»?

К. Калиновский: Вітаю. Добры ўрад — гэта ўлада, абраная самім народам і для народа. Гэта ўлада, якая не служыць цару ў Пецярбургу ці панам у Варшаве, а дбае пра простага мужыка, пра яго хлеб, зямлю і волю. Такая ўлада павінна забяспечыць усім роўныя правы перад законам, скасаваць усе панскія прывілеі і вярнуць сялянам тое, што належыць ім па справядлівасці. Урад павінен быць слугой народа, а не яго гаспадаром.

Журналист: Какую роль в этом народном государстве вы отводили крестьянству?

К. Калиновский: Мужык — гэта соль зямлі нашай. Ён яе корміць, ён яе і абараняе. Таму ў вольнай Беларусі менавіта селянін павінен быць сапраўдным гаспадаром. Яму павінна належаць зямля, на якой ён працуе. Ён павінен мець права голасу, каб абіраць сваіх прадстаўнікоў. Павінны быць школы на роднай мове, каб дзеці нашы былі адукаванымі і не цураліся свайго паходжання. Дзяржава, пабудаваная на справядлівасці для сялян, будзе моцнай і непераможнай.

Журналист: Вы выступали за полную независимость от Российской империи. Какими вы видели отношения будущего белорусского государства со своими соседями?

К. Калиновский: Мы не хочам чужога, але і свайго не аддамо. Мы змагаемся за нашу Бацькаўшчыну, каб яна была вольнай і незалежнай. Мы хочам жыць у міры і згодзе з усімі суседзямі — і з палякамі, і з рускімі, і з літоўцамі, але як роўныя з роўнымі. Час паноў і імперый мінае. Будучыня за свабодным саюзам свабодных народаў, дзе ніхто нікога не прыгнятае.

Журналист: Спасибо за ваши ответы. Ваши слова о правительстве для народа актуальны и по сей день.