Номер 105, страница 63 - гдз по белорусскому языку 10 класс учебник Валочка, Васюковіч

105. Прачытайце тэкст. Абгрунтуйце яго падзел на абзацы.

Сялянская раскоша

На стале ў гліняных міскахc парыцца смажаная бульба з мясам. Каля яе — халаднікc са свежых агуркоў з цыбуляю і кропам. Каўбаса, паляндвіца, кумпяк, сала нарэзаны шчодрай рукой тоўстымі кавалкамі. У дадатак — толькі выняты з клінка* сыр, галушка масла, а каля іх — міска пахкага мёду з сотамі.

Зірнуўшы на ўсю гэту сялянскую раскошу, Кастусь напачатку падумаў, што яго сябар Лявон знарок рыхтаваўся да сустрэчы. Аднак, згадаўшы сваіх бацькоў і руплівых аднавяскоўцаў, успомніў, што на касьбу, жніво і іншыя цяжкія работы, як на свята, заўсёды пакідалі найлепшыя прысмакі (Паводле І. Канановіча).

Чаму на цяжкія работы людзі пакідалі найлепшыя прысмакі?

Пісьмова растлумачце правапіс звонкіх і глухіх зычных у выдзеленых словах.

Узор: міска — міса.

Тэкст падзелены на два абзацы, таму што яны раскрываюць розныя мікратэмы. У першым абзацы апісваецца багаты пачастунак, што з'яўляецца экспазіцыяй. У другім абзацы перадаюцца думкі і ўспаміны героя, якія тлумачаць прычыну такой шчодрай гасціны, раскрываючы асноўную думку твора.

На цяжкія работы людзі пакідалі найлепшыя прысмакі, таму што такая праца патрабавала шмат сіл, а сытная і каларыйная ежа дапамагала іх аднавіць. Таксама гэта было своеасаблівай узнагародай за працу і стварала адчуванне свята, падтрымлівала добры настрой і ператварала цяжкія абавязкі ва ўрачыстую падзею.

Правапіс звонкіх і глухіх зычных у выдзеленых словах тлумачыцца падборам праверачных слоў, у якіх гэты зычны знаходзіцца перад галосным гукам або санорным зычным.

місках – пішацца с, праверачнае слова міса.

халаднік – пішацца д, праверачнае слова халодны.

клінка – пішацца к, праверачнае слова клінок.

пахкага – пішацца х, праверачнае слова пахнуць.

аднавяскоўцаў – пішацца с, праверачнае слова вёска.

касьбу – пішацца с, хоць вымаўляецца [з], праверачнае слова касіць.

цяжкія – пішацца ж, хоць вымаўляецца [ш], праверачнае слова цяжар.