Номер 179, страница 103 - гдз по белорусскому языку 7 класс учебник Валочка, Зелянко

179. Прачытайце тэкст. Якія з выдзеленых слоў абазначаюць асноўныя дзеянні, а якія — дадатковыя? З якой мэтай аўтар увёў у тэкст дадатковыя дзеянні?

Падняўшы каўнер і прыгнуўшыся, Лабановіч спусціўся з ганка. На вуліцы снегу было мала. Вецер гнаў яго, як па жолабе, шліфуючы вуліцу і робячы яе слізкай. На сярэдзіне вецер падхапіў настаўніка і панёс уздоўж вуліцы. Лабановіч прысеў на кукішкі, падставіўшы ветру спіну, і некалькі крокаў праехаўся, як на санках. Кватэра пісара* засталася ззаду. Вецер загнаў Лабановіча ў гурбу, дзе ён знайшоў апору і спыніўся. Настаўнік папікнуў сябе за легкадумнасць. Ён павярнуў назад, насустрач ветру, які забіваў дыханне, хвастаў снегам па твары, як венікам.

«А ўсё ж такі дайду!» — сказаў Лабановіч сам сабе і накіраваўся ў бок пісаравай кватэры.

Абсыпаны снегам, як мельнік мукою, барукаючыся з ветрам, часам уступаючы яму, часам пераадольваючы яго, настаўнік нарэшце ўзлез на валасны* ганак (Я. Колас).

Падбярыце сінонімы да слова барукацца (з ветрам).

Выпішыце з тэксту словазлучэнні «дзеяслоў + дзеепрыслоўе».

Пастаўце пытанні ад галоўнага слова да залежнага. Карыстаючыся табліцай, назавіце прыметы дзеяслова і прыслоўя ў дзеепрыслоўях.

Асноўныя дзеянні ў тэксце абазначаюць дзеясловы-выказнікі: спусціўся, гнаў, падхапіў, панёс, прысеў, праехаўся, засталася, загнаў, знайшоў, спыніўся, папікнуў, павярнуў, забіваў, хвостаў, сказаў, накіраваўся, узлез.

Дадатковыя дзеянні абазначаюць выдзеленыя ў тэксце дзеепрыслоўі: Падняўшы, прыгнуўшыся, шліфуючы, робячы, падставіўшы, баруючыся, уступаючы, пераадольваючы.

Аўтар увёў у тэкст дадатковыя дзеянні, каб больш дэталёва, вобразна і дынамічна апісаць асноўнае дзеянне.

Сінонімы да слова барукацца: змагацца, біцца.

Словазлучэнні «дзеяслоў + дзеепрыслоўе»:

спусціўся (што зрабіўшы?) Падняўшы, прыгнуўшыся;

гнаў (што робячы?) шліфуючы і робячы;

праехаўся (што зрабіўшы?) падставіўшы;

узлез (што робячы?) баруючыся, уступаючы, пераадольваючы.

Прыметы дзеяслова ў дзеепрыслоўях:

1) мае закончанае або незакончанае трыванне;

2) можа быць зваротным або незваротным;

3) захоўвае кіраванне залежнымі словамі;

4) мае агульнае лексічнае значэнне з дзеясловамі.

Прыметы прыслоўя ў дзеепрыслоўях:

1) не змяняецца (не спрагаецца і не скланяецца);

2) у сказе з'яўляецца акалічнасцю.