Номер 19, страница 17 - гдз по белорусскому языку 7 класс учебник Валочка, Зелянко

19. Прачытайце табліцу. Падрыхтуйце паведамленні аб вывучаных часцінах мовы, дапоўніўшы свае выказванні прыкладамі.

Назоўнік — гэта часціна мовы, якая абазначае прадмет і адказвае на пытанні хто? або што? (напрыклад: чалавек, рака, дабрыня). Назоўнікі падзяляюцца на разрады паводле значэння: агульныя (горад) і ўласныя (Мінск); адушаўлёныя (вучань) і неадушаўлёныя (сшытак); канкрэтныя (дрэва) і абстрактныя (радасць); зборныя (студэнцтва) і рэчыўныя (малако). Назоўнік мае пастаянныя марфалагічныя прыметы — род, скланенне, і зменныя — лік і склон (напрыклад: кніга — назоўны склон, адзіночны лік; кнігі — родны склон, адзіночны лік; кнігі — назоўны склон, множны лік). У сказе назоўнік можа выконваць ролю любога члена сказа: дзейніка (Надышла зіма.), выказніка (Кніга — крыніца ведаў.), дапаўнення (Я чытаю кнігу.), азначэння (Шапка брата новая.), акалічнасці (Мы гулялі ў парку.).

Прыметнік — гэта часціна мовы, якая абазначае прымету прадмета і адказвае на пытанні які? якая? якое? якія? чый? чыя? чыё? чые? (напрыклад: цікавы, драўляны, матулін). Паводле значэння прыметнікі бываюць якасныя (вясёлы), адносныя (шкляны) і прыналежныя (бацькаў). Якасныя прыметнікі могуць утвараць ступені параўнання (моцны — мацнейшы — наймацнейшы). Прыметнік змяняецца па родах (у адзіночным ліку), ліках і склонах у залежнасці ад назоўніка, з якім звязаны (новы дом, новая сукенка, новыя кнігі). У сказе часцей за ўсё з’яўляецца азначэннем (На стале ляжаў чырвоны аловак.) або часткай састаўнога іменнога выказніка (Надвор’е было цудоўнае.).

Лічэбнік — гэта часціна мовы, якая абазначае колькасць прадметаў, лік, а таксама парадак прадметаў пры лічэнні і адказвае на пытанні колькі? або каторы? (напрыклад: сем, дваццаць, першы). Лічэбнікі падзяляюцца на колькасныя (адзін, пяць, сто) і парадкавыя (першы, пяты, соты). Паводле будовы бываюць простыя (два), складаныя (дванаццаць) і састаўныя (дваццаць два). Лічэбнікі змяняюцца па склонах (пяць — пяці — пяццю), а некаторыя таксама па родах і ліках (адзін вучань, адна кніга, адно акно; другі ўрок, другая старонка). У сказе колькасныя лічэбнікі могуць быць рознымі членамі сказа (Пяць вучняў выйшлі да дошкі.), а парадкавыя — часцей за ўсё азначэннем (Я жыву на трэцім паверсе.).

Займеннік — гэта часціна мовы, якая ўказвае на прадметы, прыметы або колькасць, але не называе іх (напрыклад: ён, мы, гэты, мой, кожны, хтосьці). Займеннікі змяняюцца па склонах, а многія — па ліках і родах. Разрады займеннікаў паводле значэння: асабовыя (я, ты, ён), зваротны (сябе), прыналежныя (мой, твой), указальныя (гэты, той), азначальныя (сам, увесь), пытальныя (хто? што?), адносныя (хто, што), адмоўныя (ніхто, нішто), няпэўныя (нехта, нешта). У сказе займеннік можа быць любым членам сказа: дзейнікам (Яны вярнуліся дадому.), выказнікам (Гэта быў ён.), дапаўненнем (Настаўнік запытаўся ў мяне.), азначэннем (Мая сястра добра вучыцца.).