Номер 302, страница 178 - гдз по белорусскому языку 7 класс учебник Валочка, Зелянко

302. Спішыце сказы. Вызначце і графічна абазначце, у састаў якога члена сказа ўваходзяць прыназоўнікі. Вызначце паходжанне і будову вытворных прыназоўнікаў.

1. Навокал клуба выраслі густы вішняк і бэз.

2. З выпадку паспяховага заканчэння ўборкі калгаснікі ў клубе наладзілі вечар.

3. Снег выпаў у канцы лістапада.

4. Лыжнікі паволі ішлі сонечнай, адліжнай вуліцай у напрамку да клуба.

5. Насустрач лыжнікам з хат выбягалі дзеці, а за імі выходзілі і дарослыяM.

6. У час сустрэчы з танкістамі Галі здалося, што яна з Максімам яшчэ раз спаткаецца.

7. Скрозь страляніну танкісты пачулі, як спявае мінамётчык.

8. Батальён з нагоды чаканай урачыстасці наладзіў святочны абед.

9. Максім прыехаў у Мінск напярэдадні першамайскага свята (І. Грамовіч).

Выканайце сінтаксічны разбор складанага сказа (на выбар).

Ці можна з прапанаваных сказаў скласці тэкст? Адказ абгрунтуйце, выкарыстоўваючы табліцу на с. 9.

Складзіце ўласныя сказы, у якіх вытворныя прыназоўнікі ўжываліся б у ролі іншых часцін мовы.

1.Навокал клуба выраслі густы вішняк і бэз. (Вытворны прыназоўнік навокал утвораны ад прыслоўя).

2.З выпадку паспехавага заканчэння ўборкі калгаснікі ў клубе наладзілі вечар. (Вытворны прыназоўнік з выпадку ўтвораны ад назоўніка; у — невытворны).

3. Снег выпаў у канцы лістапада. (Вытворны прыназоўнік у канцы ўтвораны ад назоўніка).

4. Лыжнікі паволі ішлі па сонечнай, адліжнай вуліцыу напрамку да клуба. (Па — невытворны; вытворны прыназоўнік у напрамку да ўтвораны ад назоўніка).

5.Насустрач лыжнікамз хат выбягалі дзеці, а за імі выходзілі і дарослыя. (Вытворны прыназоўнік насустрач утвораны ад прыслоўя; з, за — невытворныя).

6.У час сустрэчыз танкістамі Галі здалося, што яна з Максімам яшчэ раз спаткаецца. (Вытворны прыназоўнік у час утвораны ад назоўніка; з — невытворны).

7.Скрозь страляніну танкісты пачулі, як спявае мінамётчык. (Вытворны прыназоўнік скрозь утвораны ад прыслоўя).

8. Батальён з нагоды чаканай урачыстасці наладзіў святочны абед. (Вытворны прыназоўнік з нагоды ўтвораны ад назоўніка).

9. Максім прыехаў у Мінскнапярэдадні першамайскага свята. (У — невытворны; вытворны прыназоўнік напярэдадні ўтвораны ад прыслоўя).

• Сінтаксічны разбор сказа (на прыкладзе сказа 7):

Скрозь страляніну танкісты пачулі, як спявае мінамётчык.

Сказ апавядальны, няклічны, складаназалежны, складаецца з галоўнай і даданай дапаўняльнай частак, звязаных злучальным словам як.

1. Галоўная частка: Скрозь страляніну танкісты пачулі. Двухсастаўная, развітая, поўная. Граматычная аснова: дзейнік – танкісты, выказнік – пачулі.

2. Даданая частка: як спявае мінамётчык. Двухсастаўная, неразвітая, поўная. Граматычная аснова: выказнік – спявае, дзейнік – мінамётчык.

• Ці можна з прапанаваных сказаў скласці тэкст?

Не, з прапанаваных сказаў скласці звязны тэкст немагчыма, бо яны не аб'яднаны агульнай тэмай, думкай і не маюць лагічнай паслядоўнасці.

• Сказы, у якіх вытворныя прыназоўнікі ўжываюцца ў ролі іншых часцін мовы:

Мы агледзеліся навокал (прыслоўе). Вецер дзьмуў яму насустрач (прыслоўе). У канцы (назоўнік з прыназоўнікам) алеі віднелася альтанка. Мы сустрэліся з нагоды (назоўнік з прыназоўнікам) юбілею нашага сябра.