Номер 250, страница 151 - гдз по белорусскому языку 10 класс учебник Валочка, Васюковіч

250. Прачытайце тэкст. Загаловак перадае тэму ці асноўную думку? Да якога стылю і жанру адносіцца тэкст?

Уроки безопасности для подростков

Каждый раз, включая компьютер, телевизор, утюг, помните, что эти бытовые приборы не только ваши помощники. Это электрооборудование, которое может быть опасным, если неправильно его эксплуатировать. Основными причинами возгорания от электричества являются короткое замыкание электрического тока и перегрузка электропроводов. Признаками тления или горения электропроводов являются потемнение изоляции, запах горящей резины или пластмассы, искрение. Обнаружив их, следует немедленно обесточить электроприбор, набросить на него плотную ткань, чтобы прекратить доступ кислорода к очагу возгорания, и позвонить по телефону 101 или 112. Тушить водой электроприборы или находящуюся под током электропроводку опасно для жизни. От вашего поведения зависят ваша жизнь и жизнь ваших близких.

Чтобы избежать пожаров от электричества, запрещается:

• включать одновременно в розетку несколько электроприборов (чайник, утюг, электрообогреватель и т. д.);

• заклеивать электропроводку обоями, подрезать щипцами или ножницами, подвешивать на гвозди, завязывать её в узлы, ставить вплотную к ней различные предметы;

• вешать бумажные абажуры на электролампочки;

• оставлять работающие электроприборы без присмотра;

• пользоваться неисправными электроприборами (По материалам сайта www.mir.pravo.by).

Слоўнік

горящая резина — гума (рызіна), якая гарыць

искрение — іскрэнне

неисправный — няспраўны

обнаружив — знайшоўшы

очаг возгорания — ачаг узгарання

прекратить доступ — спыніць доступ

присмотр — нагляд

электрообогреватель — электраабагравальнік

Якіх правіл трэба прытрымлівацца, каб засцерагчы сябе ад пажару?

Перакладзіце тэкст на беларускую мову. Назавіце назоўнікі, якія ўжываюцца ў форме толькі адзіночнага ці ў форме толькі множнага ліку. Якія назоўнікі адрозніваюцца родам у беларускай і рускай мовах?

Выпішыце з кожнага рада назоўнік, які будзе мець канчатак -у ў форме роднага склону адзіночнага ліку:

а) кісларод, тэлевізар, электропрыбор, вузел;

б) тэлефон, ток, памочнік, камп’ютар;

в) асяродак, абажур, пах, прас;

г) чайнік, доступ, цвік, электропровод.

Якія канчаткі ў форме меснага склону адзіночнага ліку будуць мець назоўнікі разетка, электроправодка, электролямпочка?

Падрыхтуйце па ўзоры тэксту памятку-інструкцыю, як трэба сябе паводзіць на вадзе.

Загаловак «Уроки безопасности для подростков» перадае тэму тэксту. Асноўная думка — неабходнасць прытрымлівацца правіл бяспекі пры карыстанні электрапрыборамі, каб пазбегнуць пажару і захаваць жыццё. Тэкст адносіцца да публіцыстычнага стылю (жанр — інструкцыя, памятка).

Каб засцерагчы сябе ад пажару, трэба прытрымлівацца наступных правіл:

• не ўключаць адначасова ў разетку некалькі электрапрыбораў;

• не заклейваць электраправодку шпалерамі, не падвешваць на цвікі, не завязваць у вузлы;

• не вешаць папяровыя абажуры на электралямпы;

• не пакідаць працуючыя электрапрыборы без нагляду;

• не карыстацца няспраўнымі электрапрыборамі.

Пераклад:

Урокі бяспекі для падлеткаў

Кожны раз, уключаючы камп’ютар, тэлевізар, прас, помніце, што гэтыя бытавыя прыборы не толькі вашы памочнікі. Гэта электраабсталяванне, якое можа быць небяспечным, калі няправільна яго эксплуатаваць. Асноўнымі прычынамі ўзгарання ад электрычнасці з’яўляюцца кароткае замыканне электрычнага току і перагрузка электраправодаў. Прыкметамі тлення або гарэння электраправодаў з’яўляюцца пацямненне ізаляцыі, пах гарэлай гумы або пластмасы, іскрэнне. Знайшоўшы іх, трэба неадкладна абясточыць электрапрыбор, накінуць на яго шчыльную тканіну, каб спыніць доступ кіслароду да ачага ўзгарання, і пазваніць па тэлефоне 101 або 112. Тушыць вадой электрапрыборы або электраправодку, якая знаходзіцца пад токам, небяспечна для жыцця. Ад вашых паводзін залежаць ваша жыццё і жыццё вашых блізкіх.

Каб пазбегнуць пажараў ад электрычнасці, забараняецца:

• уключаць адначасова ў разетку некалькі электрапрыбораў (чайнік, прас, электраабагравальнік і г. д.);

• заклейваць электраправодку шпалерамі, падразаць шчыпцамі або нажніцамі, падвешваць на цвікі, завязваць яе ў вузлы, ставіць ушчыльную да яе розныя прадметы;

• вешаць папяровыя абажуры на электралямпочкі;

• пакідаць працуючыя электрапрыборы без нагляду;

• карыстацца няспраўнымі электрапрыборамі.

Назоўнікі, якія ўжываюцца толькі ў форме адзіночнага ліку: электрычнасць, ток, ізаляцыя, пластмаса, гума, кісларод.

Назоўнікі, якія ўжываюцца толькі ў форме множнага ліку: нажніцы, шпалеры.

Адрозніваюцца родам назоўнікі: руск. жизнь (ж.р.) – бел. жыццё (н.р.); руск. поведение (с.р.) – бел. паводзіны (ужываецца ў форме мн.л.).

а) кісларод;

б) ток;

в) пах;

г) доступ.

У форме меснага склону адзіночнага ліку назоўнікі разетка, электраправодка, электралямпочка будуць мець канчаткі -цы, -цы, -цы (у разетцы, на электраправодцы, на электралямпочцы).

Правілы паводзін на вадзе

Вада — крыніца не толькі задавальнення, але і павышанай небяспекі. Каб адпачынак каля вадаёма не скончыўся трагедыяй, неабходна строга выконваць правілы бяспечных паводзін на вадзе. Ад гэтага залежыць ваша жыццё і здароўе.

Каб пазбегнуць бяды, забараняецца:

• купацца ў неабсталяваных і забароненых для гэтага месцах;

• заплываць за буйкі і іншыя агароджы;

• скакаць у ваду з лодак, прычалаў, мастоў і іншых збудаванняў, не прызначаных для гэтага;

• падплываць да суднаў, якія рухаюцца;

• гуляць у вадзе ў небяспечныя гульні, звязаныя з захопамі і ныраннем;

• пакідаць дзяцей каля вады без нагляду дарослых.