Номер 252, страница 154 - гдз по белорусскому языку 10 класс учебник Валочка, Васюковіч

252. Спішыце, раскрываючы дужкі. Абгрунтуйце выбар формы назоўнікаў і прыметнікаў.

Дараваць (гарэза Толя), размаўляць з (вядомы археолаг Вера Пятроўна), давяраць (суддзя Мікіта Іванавіч), сядзець пры (мясцовы лістаноша), паведаміць (таленавіты доктар Дар’я Сяргееўна), сумаваць па (гарэза Каця), павітацца са (старшыня Ілья), параіць (задавака сястра), займацца з (малы Жэня), захапляцца (суддзя Аліна Васільеўна), сустрэцца з (цёзка Даніла).

Праз падбор аднакаранёвых слоў растлумачце значэнне слова лістаноша. Праскланяйце словазлучэнні гарэза Толя і гарэза Каця. Ад чаго залежаць канчаткі назоўнікаў?

З двума прыкладамі словазлучэнняў (на выбар) складзіце сказы.

Звярніце ўвагу!

Да нескланяльных адносяцца назоўнікі, якія маюць адну і тую ж форму ва ўсіх склонах.

У назоўным і ўсіх ускосных склонах яны маюць аднолькавыя канчаткі. Граматычнае значэнне склону выражаецца сінтаксічна: прыгожых кенгуру, ролі Адрыяна Чэлентана.

Да нескланяльных адносяцца:

• запазычаныя агульныя і ўласныя назвы з асновай на галосны: адажыа, манто, Micicini, Гейнэ, Кюры;

• іншамоўныя агульныя і ўласныя назоўнікі на зычны, якія абазначаюць асоб жаночага полу: micic, Элен, Мітчэл;

• мужчынскія і жаночыя славянскія прозвішчы на -о і -ых: Крайко, Ляўко, Бялых, Баранавых;

• беларускія жаночыя прозвішчы на зычны: Кавалёнак, Ліс, Аримянак;

• жаночыя прозвішчы, якія ўтварыліся ад назваў прадметаў і суадносяцца з ніякім родам назоўніка: Дула, Шыла;

• жаночыя прозвішчы, якія не ўтварыліся ад назваў прадметаў і род якіх вызначыць складана: Протчанка Настасся, Сувалка Тамара, Шарапа Алеся;

• гукавыя абрэвіятуры на галосны: ДАІ, НІА, а таксама літарныя абрэвіятуры: БДУ, СНД;

• назоўнікі агульнага роду (хвалько, нямко, гняўко), калі абазначаюць асоб жаночага полу: хвалько Марыля, да хвалько Марылі, хвалько Марылі, пра хвалько Марылю, хвалько Марыляй (-яю), пры хвалько Марылі.

Дараваць гарэзу Толю, размаўляць з вядомым археолагам Верай Пятроўнай, давяраць суддзі Мікіту Іванавічу, сядзець пры мясцовым лістаношы, паведаміць таленавітаму доктару Дар’і Сяргееўне, сумаваць па гарэзе Каці, павітацца са старшынёй Ільёй, параіць задаваку сястру, займацца з малым Жэнем, захапляцца суддзёй Алінай Васільеўнай, сустрэцца з цёзкам Данілам.

Лістаноша — гэта чалавек, які носіць лісты.

Канчаткі назоўнікаў залежаць ад полу асобы, якую яны абазначаюць.

Я часта размаўляю з вядомым археолагам Верай Пятроўнай. Мы захапляемся суддзёй Алінай Васільеўнай.