Номер 266, страница 164 - гдз по белорусскому языку 10 класс учебник Валочка, Васюковіч

266. Прачытайце тэкст. Вызначце яго стыль і тып.

Хто старэйшы?

— У цябе, хлопчык, ёсць брацік? — пытае цёця ў Славіка.

— Не толькі брацік, але і сястрычка! — з гонарам адказвае той.

— Ты, відаць, самы старэйшы?

— Самы старэйшы ў нас дзед! (М. Сліва).

Якая форма ступені параўнання прыметніка ўжываецца ў тэксце? Ці правільна яна ўтворана? Абгрунтуйце сваю думку.

Якую форму прыметніка трэба ўжыць, каб сказаць, што сястрычцы менш гадоў, чым Славіку?

Перабудуйце першы сказ у сказ з ускоснай мовай.

Раскажыце пра сваю навучальную ўстанову, ужываючы прыметнікі ў формах ступеней параўнання. Ці магчымым будзе ўжыванне слова старэйшы ў вашым паведамленні?

Тэкст належыць да мастацкага стылю, таму што ў ім выкарыстоўваюцца вобразныя сродкі, эмацыянальна-ацэначная лексіка. Тып тэксту — апавяданне з элементамі дыялогу.

У тэксце ўжываецца форма найвышэйшай ступені параўнання прыметніка — самы старэйшы. Гэта форма ўтворана няправільна, бо з’яўляецца спалучэннем простай (суфікс -эйш-) і складанай (з дапамогай слова самы) формаў утварэння ступеней параўнання. Правільныя варыянты: найстарэйшы або самы стары. Ужыванне такой формы характэрна для гутарковага стылю мовы, што ў дадзеным тэксце з’яўляецца апраўданым.

Каб сказаць, што сястрычцы менш гадоў, чым Славіку, трэба ўжыць прыметнік у форме вышэйшай ступені параўнання: маладзейшая.

• Цёця пытаецца ў Славіка, ці ёсць у яго брацік.

(значок кнігі) Я вучуся ў сама́й звыча́йнай школе. Будынак нашай школы старэйшы, чым будынак суседняй гімназіі, але наш клас самы дружны. Настаўнікі ў нас дабрэйшыя за ўсіх, а дырэктар — самы строгі, але і самы справядлівы.

Так, ужыванне слова старшы магчыма, напрыклад, калі гаворка ідзе пра старшыя класы або пра вучняў, якія старшыя па ўзросце.