Номер 291, страница 170 - гдз по белорусскому языку 7 класс учебник Валочка, Зелянко

291. Прачытайце тэкст на лінгвістычную тэму і вызначце, якія значэнні перадаюцца пры дапамозе прыназоўніка і ўскоснага склону назоўніка або займенніка.

Прыназоўнікі ў спалучэнні з самастойнымі часцінамі мовы выражаюць розныя значэнні:

прасторавыя:адпачываць (дзе?) на возеры, спыніцца сярод лесу, дарога ў горад;

часавыя:сустрэцца (калі?) у нядзелю, адпачываць пасля экзаменаў, непакоіцца з раніцы да вечара;

аб'ектныя(указваюць на прадмет): трымацца (за што?) за парэнчы, адносіцца да прыроды, распытваць пра жыццё, працаваць над перакладам;

прычынныя:намокнуць (чаму? па якой прычыне?) ад дажджу, з'явіцца па загадзе, спазніцца без прычыны;

мэтавыя:рыхтавацца (з якой мэтай?) да ўрокаў, пайсці па бульбу, дарожка для язды;

азначальныя(абазначаюць прымету прадмета): сукенка (якая?) з шоўку, рыба пад соусам, дом на два паверхі;

спосабу дзеяння:дзяліць (як?) па справядлівасці, іграць у дзве рукі, чытаць з захапленнем.

Дакажыце, што з рознымі словамі самастойных часцін мовы адзін і той жа прыназоўнік можа выражаць розныя адносіны і значэнні.

Адзін і той жа прыназоўнік, спалучаючыся з рознымі словамі, сапраўды можа выражаць розныя адносіны і значэнні. Гэта можна даказаць на прыкладзе прыназоўніка у, які ў тэксце выкарыстоўваецца для выражэння некалькіх значэнняў:

1. Прасторавыя адносіны (указвае на месца): дарога у горад.

2. Часавыя адносіны (указвае на час): сустрэцца у нядзелю.

3. Адносіны спосабу дзеяння (указвае на тое, як адбываецца дзеянне): іграць у дзве рукі.