Номер 242, страница 164 - гдз по белорусскому языку 11 класс учебник Валочка, Васюковіч

242. Прачытайце тэкст. Падбярыце да яго загаловак у адпаведнасці з тэмай.

Якое гэта дзіва — зорнае неба жнівеньскай ноччу! Зоркі ззяюць на ўсю спрадвечную моц. Пазіраеш угору і міжволі згадваеш філосафа Канта, які казаў, што яго найбольш здзіўляюць дзве рэчы: зорнае неба і чалавечая душа.

... вясковаму чалавеку няма калі ў жніўні любавацца зоркамі — жніво забірае час і думкі. Гарадскі жыхар не можа ўбачыць усю веліч зорнага неба з-за высозных дамоў, бляску ліхтароў. Хіба што людзі на адпачынку могуць любавацца нябесным купалам.

... і я не заўсёды маю час любавацца зоркамі але ў той вечар у мяне быў асаблівы настрой пашанцавала змалаціць азімую пшаніцу і грэчку. Паспрыяла нябесная канцылярыя: выбліснуў сонечны дзянёк.

Парадаваў і ўраджай: важкія буйныя каласы хіліліся долу. Аднак грэчка вырасла слабаватая, летась была лепшая, але год на год не прыходзіцца.

Ціхім вечарам я доўга ўзіраўся ў неба. Палярная зорка, нібы срэбраны цвік, блішчэла на сваім месцы. Вялікі Воз ..., Малы Воз ... паварочваліся вакол Палярнай зоркі як і мільёны гадоў таму. Блішчаста-дымным ручніком апаясваў нябесны купал Млечны Шлях (Паводле Л. Левановіча).

Запішыце выдзеленыя сказы, устаўляючы прапушчаныя словы і расстаўляючы, дзе трэба, знакі прыпынку. Растлумачце пастаноўку знакаў прыпынку.

Для даведкі: прызнацца, праўда, Малая Мядзведзіца, гэта Вялікая Мядзведзіца.

Пракаменціруйце напісанне слоў з вялікай літары.

Растлумачце выраз нябесная канцылярыя.

Карыстаючыся дадатковай літаратурай або інтэрнэт-рэсурсамі, падрыхтуйце паведамленне пра назву якога-небудзь сузор'я (якой-небудзь зоркі) або пра філосафа Канта.

Зорнае неба жнівеньскай ноччу

Вялікі Воз і Малы Воз паварочваліся вакол Палярнай зоркі, як і мільёны гадоў таму.

• Словы Канта, Палярная зорка, Вялікі Воз, Малы Воз, Млечны Шлях пішуцца з вялікай літары, бо з'яўляюцца ўласнымі назвамі. Канта — прозвішча чалавека. Палярная зорка, Вялікі Воз, Малы Воз, Млечны Шлях — астранамічныя назвы.

• Выраз нябесная канцылярыя — гэта вобразны, метафарычны выраз, які ўжываецца для абазначэння сіл прыроды, што кіруюць надвор'ем. Ён надае тэксту гумарыстычнае або іранічнае адценне, уяўляючы надвор'е як вынік рашэнняў нейкай вышэйшай установы.

• Імануіл Кант — знакаміты нямецкі філосаф XVIII стагоддзя, адзін з цэнтральных мысліцеляў эпохі Асветніцтва. Яго працы аказалі велізарны ўплыў на развіццё філасофіі. У тэксце згадваецца яго знакаміты выраз, які часта цытуецца: «Дзве рэчы напаўняюць душу заўсёды новым і ўсё мацнейшым здзіўленнем і глыбокай павагай, чым часцей і больш працягла мы разважаем пра іх, — гэта зорнае неба нада мной і маральны закон ува мне».