Номер 32, страница 26 - гдз по белорусскому языку 11 класс учебник Валочка, Васюковіч

32. Прачытайце тэкст. Сфармулюйце сваімі словамі асноўную думку тэксту і запішыце яе. Што вы ведаеце пра мастацкі праект «Спадчына Беларусі»? Растлумачце знакі прыпынку ў назве тэксту. Як вы думаеце, чаму маладыя людзі маюць жаданне «адкрываць Беларусь» для сусветнай супольнасці?

«Спадчына Беларусі»: працяг будзе...

У свой час з’яўленне першай кнігі-альбома «Спадчына Белару-сі» выклікала сапраўдны фурор. Пра гэту падзею шмат гаварылі, і не толькі ў культурным асяроддзі. Здзіўленне выклікаў той факт, што маладыя аўтары (абодва — тэлевізіёншчыкі) абышлі ў май-стэрстве падачы ілюстраванага матэрыялу і знешняга афармлення прадукту слынных прафесіяналаў-паліграфістаў.

Сапраўдным адкрыццём стала тэматычная кан-цэпцыя кнігі-альбома, якая мяняе ўяўленне пра нібы сціплую гістарычную і культурную спадчыну нашых продкаў. Было захапленне ад убачанага на старонках фаліянта. Неўзабаве «Спадчына Беларусі» стала галоўным прэзентацыйным прад-метам: альбом дарылі самым высокапастаўленым гасцям. Для гэтых мэт беларускія дыпламаты за мяжой заўсёды трымалі ў прадстаўніцтве па некалькі яго асобнікаў.

Без перабольшвання, мастацкі праект «Спадчына Беларусі» — адзін з самых значных у галіне візуальнага прадстаўлення гістарычных і культурных здабыткаў. Аляксандр Аляксееў і Алег Лукашэвіч стварылі ўласную канцэпцыю бачання беларускай гісторыі і культу-ры. Аўтары арганічна здолелі аб’яднаць выпуск мастацкіх альбомаў, тэлевізійных фільмаў і правядзенне фотавыставак для дасягнення адной мэты — папулярызацыі нацыянальнага духоўнага багацця.

У межах праекта створана больш за сто серый тэлевізійнага цыкла «Наша спадчына» пра архітэктурна-гістарычныя набыткі Беларусі, больш за 50 серый цыкла «Эпоха» пра вядомых гістарычных асоб, якія нарадзіліся на беларускай зямлі (З часопіса «Беларусь»).

Растлумачце значэнне выдзеленых слоў. Назавіце словазлучэнні, якія выяўляюць асаблівасці кіравання ў белару-скай мове.

Выпішыце апорныя словазлучэнні, пабудуйце іх схемы. З дапамогай ключа-вых адзінак сцісла перакажыце змест тэксту.

Выпішыце словы, напісанне якіх адпавядае правілу «Правапіс спалучэнняў галосных у запазычаных словах». Дапоўніце выпісанае прыкладамі на правапіс спалучэнняў io, ia, ie, eo, ea.

Якія зычныя гукі могуць вымаўляцца падоўжана? Назавіце словы, напісанне якіх адпавядае правілу «Правапіс падоўжаных зычных».

Выпішыце з тэксту дзеепрыметнік, зрабіце яго марфемны, марфалагічны разбор. Раскажыце пра асаблівасці ўтварэння дзеепрыметнікаў.

Раскажыце пра асаблівасці пастаноўкі націску ў словах, выдзеленых курсівам. З апорай на інтэрнэт-матэрыялы раскажыце, якімі прэстыжнымі ўзнагародамі быў адзначаны высокі мастацкі ўзровень выдання «Спадчына Беларусі».

Стварыце «біяграфію» слова спадчына: акрэсліце значэнне, падбярыце ад-накарэнёвыя і сінанімічныя адзінкі, прааналізуйце яго паходжанне і вымаўленне. У назвах якіх твораў беларускай літаратуры ўжываецца слова спадчына?

Асноўная думка тэксту заключаецца ў тым, што мастацкі праект «Спадчына Беларусі» з'яўляецца выдатным прыкладам паспяховай папулярызацыі гісторыка-культурнай спадчыны краіны. Ён не толькі змяніў уяўленне пра беларускую культуру ўнутры краіны і за яе межамі, але і стаў сімвалам якаснага і сучаснага падыходу да захавання і прэзентацыі нацыянальных здабыткаў.

Мастацкі праект «Спадчына Беларусі» — гэта значны праект у галіне візуальнага прадстаўлення гістарычных і культурных здабыткаў Беларусі. Ён уключае ў сябе серыю кніг-альбомаў, больш за сто серый тэлевізійнага цыкла «Наша спадчына», цыкл «Эпоха» і правядзенне фотавыставак. Аўтарамі праекта з'яўляюцца Аляксандр Аляксееў і Алег Лукашэвіч. Праект атрымаў шырокае прызнанне і стаў галоўным прэзентацыйным прадметам, які дораць высокапастаўленым гасцям.

У назве тэксту «Спадчына Беларусі»: працяг будзе... выкарыстоўваюцца наступныя знакі прыпынку: двукоссе ( « » ) для выдзялення ўласнай назвы праекта; двукроп'е ( : ) ставіцца паміж дзвюма часткамі, бо другая частка («працяг будзе...») канкрэтызуе і дапаўняе сэнс першай; шматкроп'е ( ... ) указвае на незавершанасць выказвання, роздум і намёк на тое, што гісторыя праекта яшчэ не скончана.

Я думаю, маладыя людзі імкнуцца «адкрываць Беларусь» для сусветнай супольнасці, таму што яны адчуваюць гонар за ўнікальную гісторыю і культуру сваёй краіны і жадаюць падзяліцца гэтым багаццем з усім светам. У эпоху глабалізацыі і адкрытых межаў яны хочуць разбурыць стэрэатыпы і паказаць Беларусь як сучасную еўрапейскую дзяржаву з глыбокімі гістарычнымі каранямі.

📖

Растлумачэнне значэння выдзеленых слоў: фурор — незвычайны, шумны поспех, усеагульнае захапленне; фаліянта — кнігі вялікага фармату; асобнікаў — копій, экзэмпляраў выдання.

Словазлучэнні, якія выяўляюць асаблівасці кіравання: здзіўленне выклікаў факт; абышлі ў майстэрстве; спадчыну продкаў; захапленне ад убачанага; дарылі гасцям; бачання гісторыі; дасягнення багацця.

🌱

Апорныя словазлучэнні: з'яўленне кнігі-альбома, выклікала сапраўдны фурор, культурным асяроддзі, маладыя аўтары, тэматычная канцэпцыя, гістарычную і культурную спадчыну, галоўным прэзентацыйным прадметам, высокапастаўленым гасцям, мастацкі праект, візуальнага прадстаўлення, уласная канцэпцыя, папулярызацыі нацыянальнага духоўнага багацця, архітэктурна-гістарычныя набыткі.

З дапамогай ключавых адзінак: З'яўленне кнігі-альбома «Спадчына Беларусі» выклікала сапраўдны фурор. Гэты мастацкі праект, створаны маладымі аўтарамі, змяніў уяўленне пра гістарычную і культурную спадчыну. Альбом стаў галоўным прэзентацыйным прадметам. У межах праекта адбываецца папулярызацыя нацыянальнага духоўнага багацця праз кнігі, тэлецыклы і фотавыстаўкі.

🔴 Выпішыце словы, напісанне якіх адпавядае правілу «Правапіс спалучэнняў галосных у запазычаных словах».

Словы з тэксту: фурор, прафесіяналаў-паліграфістаў, фаліянта. Прыклады: io — біёлаг, радыё; ia — дыяганаль, геніяльны; ie — гігіена, кліент; eo — тэарэма, неаліт; ea — тэатр, рэагент.

🔴 Якія зычныя гукі могуць вымаўляцца падоўжана?

Падоўжана могуць вымаўляцца зычныя [з’], [с’], [дз’], [ц’], [л’], [н’], [ж], [ч], [ш]. Словы з тэксту: з’яўленне, асяроддзі, здзіўленне, афармлення, ўяўленне, захапленне, перабольшвання, прадстаўлення, бачання, дасягнення.

🔴 Выпішыце з тэксту дзеепрыметнік, зрабіце яго разбор.

Дзеепрыметнік: убачанага. Марфемны разбор: у-бач-ан-ага (прыстаўка, корань, суфікс, канчатак). Марфалагічны разбор: дзеепрыметнік, залежны, прошлы час, закончанае трыванне, мужчынскі род, адзіночны лік, родны склон; пачатковая форма — убачаны. Асаблівасці ўтварэння: дзеепрыметнікі ўтвараюцца ад дзеясловаў пры дапамозе спецыяльных суфіксаў. У сучаснай беларускай мове актыўныя дзеепрыметнікі ўжываюцца абмежавана.

🔴 Раскажыце пра асаблівасці пастаноўкі націску ў словах, выдзеленых курсівам.

Націск у беларускай мове рухомы (можа падаць на розныя склады ў розных формах слова, напрыклад: рука́ — ру́ку) і разнамесны (можа знаходзіцца на любым складзе). У запазычаных словах (як фуро́р, дыплама́ты) націск часта захоўваецца як у мове-крыніцы і з'яўляецца нерухомым.

🔴 Раскажыце, якімі прэстыжнымі ўзнагародамі быў адзначаны праект.

Праект «Спадчына Беларусі» неаднаразова станавіўся пераможцам Нацыянальнага конкурсу «Мастацтва кнігі», быў адзначаны Гран-пры конкурсу мастацтва кнігі краін — удзельніц СНД, а яго аўтары былі ўзнагароджаны прэміяй Прэзідэнта Рэспублікі Беларусь «За духоўнае адраджэнне».

🔴 Стварыце «біяграфію» слова спадчына.

Значэнне: 1. Маёмасць, якая засталася пасля смерці каго-небудзь. 2. З'явы грамадскага жыцця, побыту, культуры, якія засталіся ад мінулых эпох. Аднакаранёвыя словы:спадаць, спадкавы, нашчадак. Сінонімы:бацькаўшчына, скарб, набытак. Паходжанне: агульнаславянскае, ад дзеяслова спасці. Вымаўленне: [спа́ч:ына], з падоўжаным гукам [ч:].

🔴 У назвах якіх твораў беларускай літаратуры ўжываецца слова спадчына?

Слова спадчына з'яўляецца назвай аднаго з самых знакамітых вершаў класіка беларускай літаратуры Янкі Купалы. Верш «Спадчына» стаў праграмным творам, які ўвасабляе любоў да роднай зямлі і яе духоўнага багацця.